Sivil Toplum İzleme Raporu 2012

Sivil Toplum İzleme Raporu 2012 sivil toplum alanında yaşanan gelişmeleri, elde edilen başarıları, sivil toplumun gelişimine ve karar alma süreçlerine katılımı noktasındaki engelleri ve ihtiyaçları analiz etmekte ve öneriler sunmaktadır.

Sivil Toplum İzleme Raporu 2012’de, 2011-2012 döneminde sivil toplum alanında yaşanan gelişmeler, uygulamada karşılaşılan zorluklar ve alanın güçlü yanları bir yıl önceki raporun bulgularıyla karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yasal çerçeve, uluslararası ilişkiler, kurumsal kapasite ve araştırma başlıklarından oluşan raporda, bu sene STK’ların medyada görünürlüğü ek bir bölüm altında incelenmiştir. Proje ekibi, 2012 yılı İzleme Raporunda  sivil toplum alanında yaşanan önemli gelişmeleri mercek altına almak amacıyla 80’den fazla STK temsilciyle mülakatlar gerçekleştirmiş ve çeşitli konularda vaka analizleri hazırlanmıştır.

Sivil Toplum İzleme Raporu 2012’de öne çıkan bulgular

• Avrupa Birliği üyelik süreci kapsamında 2004 ve 2008 yıllarında dernek ve vakıfları ilgilendiren mevzuatın iyileşmesine rağmen; özellikle uygulamada sorunlar ve kısıtlamalarla karşılaşılmaya devam edildiği görülmektedir.
• Özellikle hak temelli çalışmalar yapan kuruluşlar söz konusu olduğunda denetimlerin sıklığı, süresi ve denetim süresince yapılan çalışmaların kapsamının STK’lar arasında farklılık göstermesi gibi sıkıntıların sürdüğü görülmektedir.
• STK’lar gerek kamu kuruluşları gerekse diğer aktörler tarafından demokratikleşmenin olmazsa olmaz bir parçası olarak kabul edilmelerine rağmen; ilgili mevzuat ve politika belgelerinde sivil toplum ve sivil toplum kuruluşu tanımları yer almamaktadır.
• Yurtdışında kurulmuş kuruluşların Türkiye’de şube ya da temsilcilik açmaları izine tabidir. Başvuruda bulunan kuruluşların talebinin neden gösterilmeksizin reddedilmesi, başvurunun cevapsız bırakılması ve izin sürecinin şeffaf olmaması dolayısıyla takip edilememesi gibi sorunlar yaşandığı dile getirilmektedir.
• Yerel kaynakların ve STK’lara yapılan bağışların yeterli düzeyde olmadığı bir ortamda, uluslararası fonlar STK’ların faaliyetlerini sürdürebilmelerinde önem taşımaya devam etmektedir.
• Tükiye’de STK’ların kurumsal altyapılarını ve faaliyetlerini destekleyen düzenli ve sürekli bir kamu fonu mekanizması bulunmamaktadır.
• Kamu-STK ilişkilerini düzenleyen mekanizmaların eksikliği dolayısıyla, STK’larla ilişkilerin bakanlıklar inisiyatifinde gelişmeye devam ettiği ve bakanlıklar arasında farklılık göstermeye devam ettiği gözlemlenmektedir.
• Kamu-STK ilişkilerinin daha çok bilgilendirme ve danışma aşamalarında kaldığı, diyalog ve işbirliği örneklerinin oldukça az olduğu gözlemlenmektedir.
• 2011 yılında Yükseköğretim Kurulu’nun tez merkezinde kayıtlı olan yüksek lisans ve doktora tezlerinden yaklaşık 79 tanesi sivil toplumla ilgilidir ve zengin bir konu çeşitliliğine sahiptir. Yazılan tezler konu alanları bakımından sivil toplumun Türkiye’de yönetişim kavramı açısından önemi, kurumsal sosyal sorumluğun kalkınmadaki rolü, sivil toplum kuruluşlarının mali sürdürülebilirlikleri gibi geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.
• Türkiye’deki üniversite-STK ilişkileri az sayıda ancak yoğun olarak faaliyet gösteren sivil toplum merkezleri, sivil toplumun farklı alanlarında ve sosyal girişimcilik konusunda üniversiteler tarafından sunulan ders seçenekleri, toplumsal duyarlılık projeleri ve akademisyenlerin STK’ların araştırmalarına araştırmacı ve danışman olarak katılımı aracılığıyla kurulmaktadır.